Duikende bultrug walvis, Kaldfjorden, Noord-Noorwegen. Foto: Filip Van Kerckhoven
Als een kleine ‘encore’ in deze reeks mijmeringen over walvissen, wilde ik graag nog mijn herinnering delen aan mijn eigen ‘close encounter’ met een bultrug walvis.
Van al mijn ontmoetingen met dieren in het wild, was dit de meest ontroerende en indringende. Ik denk er nog héél vaak aan terug, met veel dankbaarheid dat ik dit majestueuze wezen van zò nabij heb mogen zien en de energie ervan heb mogen voelen.
Zò nabij betekent in deze: een paar meter. En in het geval van een walvis is dat écht wel dichtbij.
De hiernavolgende herinnering heb ik enkele maanden geleden gedeeld op Facebook. Ik deel ze hierbij nog eens als klein eerbetoon aan deze prachtige, intelligente en hypergevoelige wezens die zo belangrijk zijn voor de gezondheid van onze hele biosfeer (inclusief het klimaat, zoals mocht blijken uit de mijmering van vorige week).
In november 2016 was ik de eerste keer in noord-Noorwegen.
Een expeditie om walvissen en orca’s te observeren mocht natuurlijk niet ontbreken, aangezien deze majestueuze wezens vanaf oktober in groten getale aanwezig zijn in de fjorden van noord-Noorwegen.
Met zo’n acht personen namen we plaats in (of eerder op) een opblaasbare rib-boat voor een namiddag van whalewatching in Kaldfjorden, een fjord zo’n vierhonderd kilometer boven de poolcirkel.
We waren allemaal stevig ingepakt in dikke isothermische waterdichte kledij met zwemvesten waarin we amper konden bewegen, want als je zonder zo’n bescherming in het ijskoude water valt is het ook snel gedaan.
Het was al een mooie dag geweest met goede waarnemingen van vele orca’s vooral, die rond die tijd van het jaar massaal aanwezig zijn in de Noorse fjorden.
Het was even stil, en we dobberden een tijdje rond wachtend op een nieuwe verschijning.
En jawel, na een tijd verscheen er de iconische op-en-neer-gaande rugvin van een bultrug walvis, die recht op onze kleine rib-boat afkwam.
Net voor het tot een aanvaring kwam, die voor ons ongetwijfeld naardere gevolgen zou gehad hebben van voor de walvis, veranderde de bultrug een klein beetje van koers, waardoor hij (of zij) op slechts een paar meter van ons bootje langs ons heen gleed in het diepe water. Ik had hem met gestrekte arm bijna kunnen aanraken. Even nadat zij (of hij) ons bootje gepasseerd was, kwam ze nog een keer wat hoger uit het water en ging dan onder met zo’n iconische majestueuze zwaai van haar gigantische staart, als een mooi afscheidsgebaar.
Het rustige voorbijglijden van dit gigantische majestueuze wezen, met de traag op-en-neer gaande beweging en het occasionele uitblazen van lucht gemengd met water door het rugventiel, zo dichtbij dat je de energie en wezen van dit prachtige dier zò sterk kon voelen... er zijn geen woorden die de magie daarvan kunnen beschrijven.
Iedereen die deze dieren van nabij heeft ervaren, zal het beamen: ze voelen, ze zijn gewaar, en ze wéten. Ik weet niet precies wàt ze weten, maar ik weet dàt ze weten. Dat klinkt misschien vreemd, maar nogmaals: iedereen die ze van nabij heeft gevoeld, zal het wel beamen.
Ook de manier waarop de walvis nét op het nippertje een klein beetje uitweek om een aanvaring te vermijden, was zo delicaat en gevoelig. Hij (of zij) wist dat we er waren, en wilde ons geen kwaad doen. Er zijn zovele getuigenissen van walvissen die nieuwsgierig en uiterst vriendelijk omgaan met mensen. Ze zijn ons nog steeds goed gezind, blijkbaar, ondanks het feit dat wij zovele van hun soortgenoten hebben afgeslacht.
Walvissen zijn buitengewoon intelligente dieren, met een complex sociaal leven. Ze geven blijk van een grote mate van bewustzijn, compleet met taal (en zelfs lokale dialecten) waarmee ze over honderden kilometer afstand kunnen communiceren met elkaar (en volgens nieuwe research blijkbaar ook roddelen over afwezigen). Walvissen geven zoals zoveel dieren met een sterk ontwikkeld zenuwstelsel ook blijk van een complex gevoelsleven, met empathie en altruïsme en emoties die misschien niet zoveel verschillen van de onze.
We weten nog zò weinig over het innerlijke leven van dieren, maar uit de recentste ontwikkelingen in de biologie blijkt steeds duidelijker dat zelfs dieren die we als ‘dom’ beschouwen, ook blijk geven van een complexer bewustzijn dan eerst gedacht.
Alle kleine en grote ontmoetingen met dieren in het wild zijn voor mij prachtige momenten geweest, die ik altijd zal koesteren. Over die andere (bescheidener) ontmoetingen met wilde wezens zal ik het ook een andere keer hebben.
Laten we ruimte creëren in ons bewustzijn om onze band met al deze prachtige wezens, groot en klein, waarmee we onze biosfeer delen, weer ten volle te gaan voelen. Ze lijken zoveel meer op ons dan we beseffen.
Volgende week laat ik Steve Karlin wat mijmeren over waar we ons bewust van moeten zijn als we een connectie willen maken met een wild dier.
Steve Karlin is een ‘environmental educator’ die met duizenden kinderen en ‘probleemjongeren’ heeft gewerkt, en ook oprichter is van Wild Mind, een opvangcentrum voor wilde dieren en natuur-educatiecentrum nabij San Francisco.
Bedankt voor het lezen en kijken,
Tot de volgende aflevering,
Het ga jullie goed,
Filip
Ik in mijn ‘whale-watching suit’, november 2016.